Šta je lumbago?
Bol u slabinskoj i krsnoj kičmi, različite jačine koji zahvata donji deo leđa (slabinski) izazvan različitim uzrocima.
Kako otkrivamo lumbago?
Dijagnoza lumbalnog sindroma započinje razgovorom sa pacijentom (anamnezom), pažljivim kliničkim pregledom specijaliste fizijatra i dopunskim parakliničkim metodama(laboratorijske pretrage, radiološka obrada).
Ukoliko se bol i funkcionalno stanje ne popravljaju, potrebno je uključiti i ostale dijagnostičke metode, koje omogućavaju potpuni prikaz mišića, kičme i nervnih struktura. U daljoj dijagnostici kod postojanja sumnje na oštećenje nerva, radi se funkcionalni pregled elektromioneurografija nogu(EMNG) i precizna anatomska dijagnostika magnetnom rezonancijom (MRI). Ako postoji kontraindikacija za MRI, radi se kompjuterizovana tomografija (CT).
Koje stanja simuliraju lumbago?
Pored savremenog, nezdravog načina života (gojaznost i nekretanje), do poremećaja u slabinskom delu kičme dovodi i njeno neadekvatno opterećenje.
Uzroci bola u kičmi najčešće su posledica delovanja više faktora koji dovode do oštećenja kičme: starenje, razređenje koštanih gredica (osteoporoza), slabost leđnih mišića, fizički napori, neadekvatno opterećenje, a često i sportske aktivnosti.
Ređi uzroci lumbaga mogu biti i reumatološke i infektivne bolesti, tumori kičme i bolesti urogenitalnih organa i susednih anatomskih regija.
Kako doći do prave dijagnoze?
Najvažnije je da se postavi prava dijagnoza, kako bi se pravovremeno odredila terapija prilagodjena pojedincu. Za postavljanje prave dijagnoze neophodan je dobar klinički pregled, laboratorijske pretrage, radiološka obrada i konsultacije specijalista – neurologa/neurohirurga. U svakodnevoj praksi, radiografija slabinske kičme, koja služi radi orjentacije, pokriva većinu slučajeva lumbalnog sindroma.
Elektromioneurografiju (EMNG) i magnetnu rezonanciju/kompjuterizovanu tomografiju (MRI/CT) slabinske kičme, koristimo kad nemamo povoljan tok bolesti i pored preduzete terapije.
Šta možete reći o magnetnoj rezonanciji u dijagnostici lumbaga ?
Moderna radiološka dijagnostika lumbalnog sindroma koristi – magnetnu rezonanciju(MRI), kompjuterizovanu tomografiju (MSCT) i ultrazvuk(UZ), običan rendgenski snimak, metode od kojih svaka ima prednosti i mane. MSCT je baziran na štetnom rendgenskom zračenju i pokazuje manje anatomskih detalja od MRI. UZ daje sliku bez izlaganja zračenju, ali ima ograničen domet samo na površne anatomske strukture i u pedijatriji. Običan rendgenski snimak slabinske kičme (radiografija), vidi samo kosti, a ne mekotkivne strukture, koje su najčešći uzrok bolova. Rendgenski snimak je baziran na X zracima, ali korist i informacije o koštanim strukturama daleko nadmašuju štetu izlaganja zračenju, koje je izuzetno malo. MRI je najsavršenija nezračeća, bezbolna, neinvazivna radiološka metoda, bez ikakvih štetnih bioloških efekata za pacijenta, čak i za trudnice posle prvog trimestra trudnoće. Ona omogućava savršen prikaz svih anatomskih struktura slabinske kičme u sve tri ravni, što smanjuje mogućnost greške. Besprekorno se vidi koštana srž, diskusi pršljenova, kičmena moždina sa živcima, sitne ligamentarne strukture pomoćnih zglobova kičmenog stuba i okolni mišići. Jedini nedostatak MRI je cena pregleda i dostupnost.
Kako lečimo lumbago?
Iako neprijatna, bolest je najčešće benigne prirode i ima dobru prognozu.
Posle pregleda lekara specijaliste fizikalne medicine i rehabilitacije, za svakog bolesnika ponaosob pravi se plan lečenja. U akutnoj fazi bola, preporučuje se mirovanje i antireumatska terapija. Mirovanje ne treba da traje dugo, jer duža mirovanja usporavaju oporavak zbog slabljenja mišića leđa.
U prvoj fazi fizikalne terapije, radi se terapija obezboljivanja uz pomoć fizikalnih procedura (magneta, lasera, elektroterapije i ultrazvuka), koje planira lekar fizijatar, a sprovodi fizioterapeut. Kad se pacijent obezboli pristupa se individualno profilisanom programu vežbi (kineziterapija). Vežbe imaju za cilj jačanje leđne i trbušne muskulature kao prirodne potpore kičmenom stubu.
Ove vežbe pacijent treba da usvoji kao deo svakodnevne aktivnosti do kraja života, kao najbolju preventivu ponovnom oboljevanju.
Kako tokom fizikalnog tremana, tako i posle rehabilitacije, pacijenti se obučavaju ispravnom držanju tela i zaštitnim položajima (izbegavanje dizanja i nošenja tereta, izbegavanje iznenadnih pokreta rotacije i savijanja).
Prim Dr Slobodan Ćirković, neuroradiolog, osnivač i vlasnik poliklinike MEDIKOM
